Liesbreuk

Een liesbreuk, ook wel hernia inguinalis genoemd, is een aandoening waarbij de patiënt te maken heeft met een uitstulping van het buikvlies in de liesstreek. Er word ook weleens gesproken over een breuk in de lies. De liezen zitten bij de mens aan de linker- en rechterkant, de scheiding tussen de benen en buik. Deze vorm van een hernia is genoemd naar het kanaal in de lies. Dat is een passage in de onderbuik wand waarin zich bloedvaten en zenuwen bevinden, evenals de zaadstreng bij mannen, en ligamenten die de baarmoeder ondersteunen bij vrouwen.

De uitstulping ontstaat als gevolg van een zwakke plek of een opening in de wand van de buik, ook wel de buikpoort genoemd. En omdat er een opening in de wand van de buik zit, kan het buikvlies en wat buikinhoud (zoals een stukje van de darm of vetweefsel van de buik) door de breukpoort naar buiten steken. Hierdoor ontstaat er een zwelling in de lies. Er is een verschil tussen een kinder- en volwassenliesbreuk.

De resulterende uitstulping kan pijnlijk zijn, vooral wanneer er gehoest word, voorover gebogen word of een zwaar voorwerp opgetild word.

Hernia inguinalis komen tot 10 keer vaker voor bij mannen dan bij vrouwen en één op de vier mannen ontwikkelt op enig moment in zijn leven een hernia.

De enige manier om een hernia inguinalis te herstellen is door middel van een operatie.

Hoe herken ik een liesbreuk?

Als men een liesbreuk heeft uit zich dit altijd in de lies. Een hernia inguinalis ziet er vaak uit als een bult in de lies of er is een deel van de lies opgezwollen. Men noemt dit vaak een uitstulping.

Als de uitstulping groter wordt kan het zo zijn dat er meer buikinhoud in komt. Dit heeft als gevolg dat de breuk groter wordt.

Welke klachten treden op wanneer de uitstulping er is?

In het begin, wanneer de breuk nog niet zo groot is, ervaart men nog weinig klachten. In een later stadium, wanneer men hier langer mee blijft lopen, zal de breuk langzaamaan steeds groter worden en dit zal dan ook tot meer klachten leiden.

De klachten waarbij men last heeft van een liesbreuk omschrijft men meestal als een ongemakkelijke, zeurende of branderig gevoel dat pijn veroorzaakt. Echter zijn er ook situaties dat er helemaal geen klachten aanwezig zijn. Omdat de breuk in de lies zich aan beide kanten van het lichaam kan bevinden, kan er dus ook aan beide kanten klachten voorkomen.

Het lichaam kan een liesbreuk niet zelf genezen.

Beknelde darm

Hoewel een liesbreuk vaak niet voor extra complicaties zorgt, is het zeker mogelijk dat patiënten met een liesbreuk te maken krijgen met aanvullende klachten door de aandoening. Zo kan het voorkomen dat een liesbreuk bekneld raakt. Wanneer dit het geval is dan praten we over de inhoud van het buikvlies dat door de breuk bekneld is geraakt. Dit kunnen bijvoorbeeld de darmen zijn. Het gevolg van de beknelling van de darmen kan zijn dat de darm afsterft en dat het weefsel aangetast wordt. Dit komt doordat de bloedvoorziening naar dat deel van de darm belemmerd wordt. Deze beknelling gaat meestal gepaard met pijn en meestal moet men met spoed geopereerd worden.

Gelukkig komt het zelden voor, maar als er sprake is van een beknelde darm dan gaat dit gepaard met pijn en is er sprake van een medische spoedsituatie en moet men met spoed geopereerd worden om de complicatie te verhelpen.

Wat zijn de symptomen?

Wanneer er pijn in de lies aanwezig is, die zich vooral uit na een hoest of wanneer er iets (zwaars) getild word, dan betreft dit een symptoom van een hernia inguinalis die bij alle vormen aanwezig is.

Klik hier voor een volledig overzicht van alle symptomen die bij een liesbreuk kunnen optreden.

Welke vormen van een liesbreuk zijn er?

De meest voorkomende en bekende vormen van een hernia inguinalis zijn de indirecte en directe vorm. Andere minder voorkomende vormen zijn opgesloten en verstikt.

Indirecte hernia inguinalis

Een indirecte hernia inguinalis is de meest voorkomende vorm. Het komt vaak voor bij baby’s, maar kan op elk moment tijdens het leven voorkomen. Zo word de breuk vaak in het eerste levensjaar ontdekt, maar het komt ook voor dat het tot in de volwassenheid onopgemerkt blijft. Deze vorm word veroorzaakt door een defect in de buikwand.

Direct hernia inguinalis

Een directe hernia inguinalis komt meestal voor bij volwassenen naarmate ze ouder worden. Het verzwakken van de (buik)spieren, in combinatie met veel inspanning, draagt bij aan de ontwikkeling van de breuk. Deze vorm komt het vaakst voor bij mannen.

De overige minder voorkomende vormen zijn:

Incarceratie hernia inguinalis: Een opgesloten hernia inguinalis vindt plaats wanneer weefsel vast komt te zitten in de lies en niet reduceerbaar is. Dit betekent dat het niet terug op zijn plaats kan worden geduwd.
Verstikte hernia inguinalis: Een gewurgde hernia inguinalis is een ernstigere medische aandoening. Hierbij is de darm in een vastgelopen hernia verstikt en wordt hierdoor afgebroken. Verstikte hernia's zijn levensbedreigend en vereisen directe medische hulp.

Oorzaken van een liesbreuk

Er zijn verschillende oorzaken aan te wijzen voor het ontstaan van een hernia inguinalis. De zogenoemde uitstulping ontstaat vaak als gevolg van een zwakke plek of een opening in de wand van de buik.

Zo treed bij veel mensen de zwakte van de buikwand, die leidt tot een hernia inguinalis, bij de geboorte op. De buikwand (peritoneum) van de baby sluit niet goed waardoor de buikwand sneller doorbroken kan worden. Wat overblijft, is een opening aan de bovenkant van het kanaal van de inguinal. Dat is waar een hernia vorm kan krijgen. Dit betreft een aangeboren zwakke plek in de buikwand, en word ook wel een indirecte hernia inguinalis genoemd.

Andere liesbreuken ontwikkelen zich later in het leven wanneer spieren verzwakken of verslechteren als gevolg van veroudering, aanhoudende stress, zware fysieke activiteit of hoesten die vaak gepaard gaat met roken. Ook na een verwonding of een buikoperatie kunnen zwakke plekken in de buikwand optreden. Deze vorm word ook wel een directe hernia inguinalis genoemd.

Andere meest voorkomende oorzaken voor het ontstaan van een zwakke plek in de buikwand zijn:

1. Verhoogde druk in de buik

Een verhoogde druk in de buikholte kan ontstaan door:

Zware fysieke activiteiten of het (langdurig) tillen van zware voorwerpen;
Regelmatig veel hoesten en/of niezen;
Een moeilijke stoelgang waarbij er veel en hard geperst moet worden.
Langdurig staan.

2. Een uitgerekte buikwand

Uitrekking van de buikwand ontstaat in de loop van de tijd door verschillende factoren. Enkele factoren die een rol spelen bij de uitrekking van de buikwand zijn:

Overgewicht;
Zwangerschap;
Verzwakte spieren / bindweefsel of een sportblessure.

3. Combinatie van factoren

Een combinatie van een verhoogde druk in de buik en een reeds bestaande zwakke plek in de buikwand komt ook voor. Wanneer er langdurig zwaar getild word met daarbij veel hoesten is hiervan een voorbeeld.

Tot slot is het tevens mogelijk dat er een liesbreuk ontstaat waarbij er geen duidelijke oorzaak voor aan te wijzen is. In dit geval is er vaak sprake van een combinatie van diverse oorzaken, die er samen voor zorgen dat er een liesbreuk is ontstaan.

Wie krijgt er een liesbreuk?

Een liesbreuk komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Dit komt omdat de liezen bij mannen in het algemeen zwakker zijn dan bij vrouwen. De oorzaak hiervan is dat de bloedvaten en de zaadleiders van de zaadbal, die het scrotum binnendringen, door de liezen naar de buik toe gaan. De liezen van een man zijn dus kwetsbaarder. Bij vrouwen draagt het lieskanaal een ligament dat helpt de baarmoeder op zijn plaats te houden, en er ontstaan soms hernia's waar bindweefsel van de baarmoeder zich hecht aan het weefsel rondom het schaambeen.

Bij baby’s geldt dat het bij 2% tot 3% van de babyjongens voorkomt, en bij babymeisjes minder dan 1%. Ongeveer 1 op de 4 mannen heeft er ooit een in zijn leven.

Rokers hebben een grotere kans op een hernia inguinalis.

Kan een liesbreuk voorkomen worden?

Een hernia inguinalis die vanuit genetische factoren ontstaat kan niet voorkomen worden. Echter kan het risico en/of de ernst op de meest gangbare vormen van een hernia inguinalis verminderd worden door de druk op (buik)spieren en weefsels te verminderen middels het volgende:

Zorg voor een gezond gewicht / BMI;
Eet een vezelrijk dieet. Een vezelrijk diet voorkomt constipatie en de daaraan verbonden overbelasting van de betrokken spieren;
Stop met roken, omdat roken vaak een (chronische) hoest veroorzaakt;
Vermijd zware handelingen zoals tillen. Wanneer je iets zwaars moet optillen, buig dan altijd met je knieen.

Een vroege chirurgische ingreep kan een liesbreuk genezen. Echter is er altijd een kleine kans op herhaling en/of complicaties. De complicaties na een operatie uiten zich voornamelijk in een infectie of slechte wondgenezing. Bij het optreden van bijwerkingen of symptomen na een chirurgische ingreep is het advies om dit altijd met uw arts te bespreken.

Wanneer een dokter bezoeken?

Raadpleeg uw arts als u een pijnlijke of merkbare uitstulping in uw lies heeft, dit kan aan beide kanten van uw schaambeen zijn of aan 1 kant. De uitstulping zal waarschijnlijk meer opvallen als je staat en je kunt het meestal voelen als je je hand recht boven het aangetroffen gebied legt. Zoek onmiddellijk medische hulp als de bobbel rood, paars of donker wordt.

De breuk in de lies is niet per se gevaarlijk. Het verbetert echter niet op zichzelf en kan uiteindelijk wel tot levensbedreigende complicaties leiden. Uw arts zal u waarschijnlijk aanraden de breuk te repareren die pijnlijk is of die erg groot is. Een chirurgische ingreep is de meest voorkomende ingreep.

Diagnose

Een lichamelijk onderzoek is meestal alles wat nodig is voor de diagnose van een liesbreuk. Uw arts zal kijken of er een uitstulping in de lies aanwezig is, en u wordt hoogstwaarschijnlijk gevraagd om te gaan staan en daarbij te hoesten. Het staan en het hoesten zorgt er namelijk voor dat de liesbreuk duidelijker te diagnosticeren is.

Wanneer de diagnose niet meteen duidelijk is kan uw arts overwegen om een echo van de buik, MRI of CT scan te laten maken.

Behandeling

Wanneer de liesbreuk klein is en u niet hindert en geen pijn veroorzaakt, dan zal uw arts hoogstwaarschijnlijk adviseren om te wachten. Vergrote of pijnlijke breuken in de lies vereisen meestal een chirurgische ingreep om de klachten te verlichten en om ernstige complicaties te voorkomen. Bij kinderen kan de arts overwegen om (manueel) druk op de bult uit te oefenen, om zo de bult te verminderen. Dit kan een operatie voorkomen.

Meer informatie over de verschillende behandelingen zoals een operatie, kunt u terecht op onze pagina over de behandelmogelijkheden. Klik hier voor een overzicht van de behandelingen.